J. Wiesler: Trzy dekady polityki opieki nad dzieckiem w PRL-u (lata 60., 70. i 80. XX wieku)/ Drei Dekaden der Kinderpolitik in der Volksrepublik Polen

Spis treści / Inhalt

Spis treści

Przedmowa 4
I. Wstęp 5
I.1. Tradycje pomocy dzieciom i powstanie sytemu opiekuńczego oraz szkolnictwa w Polsce po II wojnie światowej 5
I.2. Działalność Towarzystwa Przyjaciół Dzieci (TPD) w latach 1944(5) – 1961 10
I.3. Temat i cel pracy 15
I.4. Stan badań 19
I.5. Źródła 23
I.6. Struktura pracy 25
II. Dekada lat 60. 27
II.1. Reforma oświaty roku 1961 i jej wpływ na funkcjonowanie systemu opieki nad dzieckiem 27
II.2. Działalność TPD a reforma edukacji z 1961 roku 32
II.3. Działalność TPD na wsi w latach 60. 38
II.4. Działalność w środowisku lokalnym rodziny jako główne zadanie TPD 41
II.5. Rozwój nowych form pracy TPD 44
II.5.1. Opieka nad osieroconymi i opuszczonymi dziećmi 44
II.5.2. Praca z dziećmi upośledzonymi umysłowo 47
II.6. Poradnie TPD: ich rozwój i zakończenie działalności 49
II.7. Ochrona „dobra dziecka“ w przepisach prawnych. Rzeczywistość czy fikacja? 51
II.8. Dezorganizacja życia rodzinnego jako przyczyna zaburzeń zachowania u nieletnich 58
III. Dekada lat 70. 64
III.1. Krytyka i nowe roziązania w systemie oświaty i wychowania 64
III.2. Udział TPD w „jednolitym froncie wychowawczym“ 70
III.2.1. Wprowadzanie „kultury pedagogicznej” przez TPD 74
III.2.2. Wzmocnienie pracy w „środowisku lokalnym” 75
III.3. Ramię w ramię z Partią? – Realizacja reformy w środowisku lokalnym 77
III.3.1 Urzeczywistnianie reformy oświatowej 77
III.3.2. Współpraca z placówkami państeowymi 79
III.4. Dalszy rozwój wypracowanych przez TPD form działalności 80
III.4.1. Nowe perspektywy w zakresie pracy adopcyjnej 80
III.4.2 TPD i ich sprzymierzeńcy w walce w demoralizacją wśród nieletnich 82
III.4.3. Współpraca z Ministerstwem Zdrowia 84
III.5. Walka z przestępczością i demoralizacją wśród nieletnich 86
III.6. Próby reform sądownictwa oraz ich praktyka w celu polepszenia ochrony „dobra dziecka” 92
III.7. System opieki nad dzieckiem w obliczu kryzysu politycznego i ekonomicznego 97
IV. Dekada lat 80. 101
IV.1. Polska w cieniu kryzysu gospodarczego i ekonomicznego 101
IV.2. Stare zadania i nowa rzeczywistość w pracy TPD 111
IV.3. TPD w walce o najsłabszych 113
IV.3.1. Kryzys jako codzienny towarzysz pracy aktywistów TPD 113
IV.3.2. O polepszenie sytuacji dzieci niepełnosprawnych 116
IV.4. Pomoc w środowisku lokalnym – przykład pracy Zarządu Okręgowego TPD w Ciechanowie 118
IV.5. Pod ochroną państwa 122
IV.5.1. Obraz Polski jako państwa opiekuńczego w latach 80. 122
IV.5.2. Kwestia młodzieży polskiej i jej ochrona przed demoralizacją 124
IV.5.3. W trosce o polskie rodziny 126
Uwagi końcowe 129
Załączniki 133
Wykaz skrótów 133
Bibliografia 134
Źródła archiwalne 134
Gazety i czasopisma 136
Źródła internetowe 136
Źródła drukowane 137
Literatura sekundarna 139

Część niemieckojęzyczna

Inhalt

Vorwort 4
I. Einleitung 5
I.1. Die Tradition der Kinderhilfe und die Bildung des Fürsorge- und Bildungssystems in Polen nach dem Zweiten Weltkrieg 5
I.2. Die Tätigkeiten der Gesellschaft der Kinderfreunde (TPD) in den Jahren 1944(5) – 1961 12
I.3. Gegenstand und Ziel der Arbeit 18
I.4. Forschungstand 22
I.5. Quellenlage 27
I.6. Aufbau der Arbeit 29
II. Die Dekade der 60er Jahre 32
II.1. Die Bildungsreform von 1961 und ihre Auswirkung auf das Kinderfürsorgesystem 32
II.2. Die Arbeit der TPD angesichts der Bildungsreform von 1961 38
II.3. Die Tätigkeiten der TPD auf dem Land in den 1960er Jahren 46
II.4. Das Handeln im lokalen Umfeld der Familie als Hauptaufgabe der TPD 50
II.5. Die Entwicklung neuer Arbeitsformen der TPD 53
II.5.1. Fürsorge für elternlose und verlassene Kinder 53
II.5.2. Die Arbeit mit geistig behinderten Kindern 57
II.6. Die TPD-Beratungsstellen: ihre Entwicklung und das Ende ihrer Tätigkeit 59
II.7. Der Schutz des „Kindeswohls“ in der Rechtsprechung. Wirklichkeit oder Fiktion? 62
II.8. Das zerrüttete Familienleben als Verursacher der Verhaltensstörungen von Minderjährigen .70
III. Die Dekade der 1970er Jahre 77
III.1. Kritik und neue Wege im Bildungs- und Fürsorgesystem 77
III.2. Teilnahme der TPD an der „einheitlichen Erziehungsfront“ 85
III.2.1. Die Einführung der „pädagogischen Kultur“ durch die TPD 90
III.2.2. Die Intensivierung der Arbeit im „sozialen Milieu“ 91
III.3. Schulter an Schulter mit dem Staat? – Die Arbeit der TPD auf lokaler Ebene 94
III.3.1. Die Verwirklichung der Bildungsreform 94
III.3.2. Zusammenarbeit mit den staatlichen Einrichtungen 96
III.4. Die weitere Entwicklung der ausgearbeiteten Arbeitsformen der TPD 98
III.4.1. Die neuen Perspektiven der Adoptionsangelegenheiten 98
III.4.2. Die TPD im Kampf gegen Demoralisierung unter den Minderjährigen und ihre Verbündeten 100
III.4.3. In Kooperation mit dem Gesundheitsministerium 103
III.5. Der Kampf gegen die Kriminalität und Demoralisierung unter den Jugendlichen 105
III.6. Reformbestrebungen zur Verbesserung des Schutzes des „Kindeswohls“ im Gerichtswesen und in der Praxis
III.7. Die polnische Kinderfürsorge an der Schwelle der politischen und wirtschaftlichen Krise 118
IV. Die Dekade der 1980er Jahre 123
IV.1. Polen im Schatten der wirtschaftlichen und politischen Krise 123
IV.2. Die alten TPD-Aufgaben und die neue Wirklichkeit 135
IV.3. Die TPD auf der Seite der Bedürftigen 138
IV.3.1. Die Krise als alltäglicher Begleiter bei der Arbeit der TPD-Aktivisten 138
IV.3.2. Zur Verbesserung der Situation der Behinderten 141
IV.4. Hilfe auf lokaler Ebene – das Beispiel der TPD-Wojewodschaftsverwaltung in Ciechanów 143
IV.5. Unter dem Schutz des Staates 148
IV.5.1. Das Bild Polens als Sozialstaat in den 1980er Jahren 148
IV.5.2. Die Frage nach der polnischen Jugend und ihrem Schutz vor der Demoralisierung 151
IV.5.3. Sorgen um die polnischen Familien 153
Schlussbetrachtung 157
Anhang 162
Abkürzungsverzeichnis 162
Literaturverzeichnis 163
Archivalische Quellen 163
Zeitungen und Zeitschriften 166
Internetquellen 166
Gedruckte Quellen 166
Sekundärliteratur 168