S. Surendra: Słownik ortograficzny współczesnego języka polskiego z poradnikiem

Spis treści

Podziękowania……………………………………………………………………………. 11
Wstęp…………………………………………………………………………………………. 13
Uwagi bibliograficzne………………………………………………………………….. 21
I. CZĘŚĆ ORTOGRAFICZNA………………………………………………………… 25
1. Wprowadzenie…………………………………………………………………………. 27
2. Mały, ale groźny. O łączniku……………………………………………………… 30
2.1. Polane sosem kaparowo-cytrynowym.
O przymiotnikach z członami równorzędnymi znaczeniowo…….. 30
2.2. Kosiniak-Kamysz nie jest sam – o dwuczłonowych nazwiskach…. 31
2.3. Jak liczba z literą – o wyrazach zaczynających się liczbą…………….. 32
2.4. Umowa-zlecenie – gdy językoznawca pisze umowę……………………. 33
2.5. Gdy człon członowi równy – o rzeczownikach zbudowanych
z dwóch członów o równorzędnym znaczeniu…………………………… 34
2.6. Gdyby nie było VAT-u… O skrótowcach odmienianych
przez przypadki…………………………………………………………………………. 34
2.7. Krótko- i długoterminowy kredyt – gdy drugi człon
przymiotnika jest taki sam…………………………………………………………. 35
2.8. Gdy ojców sukcesu jest co najmniej dwóch – o współautorach
odkryć……………………………………………………………………………………….. 35
2.9. Gdy do tanga trzeba dwojga – o parach wyrazów żyjących
w symbiozie……………………………………………………………………………….. 35
2.10. Anglosaski łącznik…………………………………………………………………….. 36
2.11. Krynica-Zdrój i inne dwuczłonowe nazwy miejscowości…………… 36
3. Razem czy osobno? O pisowni łącznej i rozdzielnej…………………….. 38
3.1. Co to to nie – o pisowni z „nie”…………………………………………………. 38
3.2. Lekarz ortopeda czy zamachowiec samobójca? O zestawieniach
nierównorzędnych…………………………………………………………………….. 42
3.3. Lekko strawna czy ciężkostrawna? O ortografii z przysłówkiem
w tle…………………………………………………………………………………………… 42
3.4. Jasnozielony to nie jasny i zielony – gdy pierwszy człon określa
drugi………………………………………………………………………………………….. 44
3.5. Pozostałe……………………………………………………………………………………. 44
4. Czasem łącznik, czasem łącznie, czasem rozdzielnie.
O konstrukcjach z pogranicza…………………………………………………… 47
4.1. Gdy pół na pół jest kołem ratunkowym – o liczebniku „pół”…….. 47
4.2. Super- i inne przedrostki……………………………………………………………. 48
4.3. Coś więcej niż niby-problem – o członach niby- i quasi-……………. 48
5. Nikogo nie wywyższając, nikomu nie umniejszając. O wielkich
i małych literach………………………………………………………………………. 51
5.1. Wielki Szu, Wielki Gatsby i inne wielkie litery……………………………. 52
5.1.1. Siła marki – o nazwach firm………………………………………….. 52
5.1.2. Hotel hotelowi nierówny – co rozpoczyna nazwę
własną?………………………………………………………………………….. 53
5.1.3. Urzędy też się różnią – o pisowni instytucji…………………… 54
5.1.4. Sejm – jaki jest, każdy widzi?…………………………………………. 54
5.1.5. Czy istnieją „internety”? O pisowni intenetu/Internetu…. 56
5.1.6. Morskie Oko czy Wielki Szyszak? O wielowyrazowych
nazwach geograficznych ……………………………………………….. 56
5.1.7. Czy ONZ cokolwiek może? O skrótowcach……………………. 57
5.1.8. Każdy ma swoje święto – o zapisie świąt………………………… 57
5.1.9. Co jest zgodne z prawem? O zapisach aktów prawnych…. 58
5.1.10. Pozostałe……………………………………………………………………….. 60
5.2. „Cieszmy się z małych rzeczy”. O małej literze……………………………. 62
5.2.1. Wielka odpowiedzialność, małe litery – o pisowni nazw
stanowisk pracy……………………………………………………………… 62
5.2.2. Waluty i kryptowaluty lubią spokój i małe litery……………. 62
5.2.3. Z Facebooka korzysta facebookowicz, a z TikToka –
tiktoker………………………………………………………………………….. 63
5.2.4. Sylwester – wielki czy mały?………………………………………….. 63
5.2.5. Święto czy zabawa? O pisowni halloween/Halloween ……. 64
5.2.6. Gdzie jest policja? O pisowni tego wyrazu……………………… 64
5.2.7. Kierunek – mała litera. O nazwach kierunków studiów…. 65
5.2.8. Czy w Partii Republikańskiej są demokraci? Pisownia
członków partii i organizacji………………………………………….. 65
5.2.9. Pozostałe……………………………………………………………………….. 66
5.3. Możesz, ale nie musisz – o dowolności w pisowni wielką i małą
literą………………………………………………………………………………………….. 66
6. Czy Biden i Macron mają coś wspólnego? O odmianie nazwisk
anglo- i francuskojęzycznych…………………………………………………….. 68
7. Starcia tytanów. O pozostałych dylematach ortograficznych………… 74
7.1. Słuchać Pei w Tunezji – kiedy „ji” być musi, a kiedy nie może……. 74
7.2. Czy w Danii nie ma skoczni? – kiedy „ii” jest nakazane, a kiedy
zakazane……………………………………………………………………………………. 74
7.3. Co za dużo, to niezdrowo – gdy tylko jedno „i” jest poprawne…… 75
7.4. „Ch” kontra „h”………………………………………………………………………….. 75
7.5. „Ó” kontra „u”…………………………………………………………………………… 76
7.6. „Rz” kontra „ż”………………………………………………………………………….. 76
7.7. Koniec wieńczy dzieło – o wybranych końcówkach…………………… 77
II. CZĘŚĆ INTERPUNKCYJNA……………………………………………………….. 79
1. Wprowadzenie…………………………………………………………………………. 81
2. Przecinek………………………………………………………………………………… 83
2.1. Niewygodny przeciwnik. O imiesłowie zakończonym na -ąc,
-łszy, -wszy………………………………………………………………………………… 83
2.2. Gdy jest hierarchia… O zdaniach podrzędnie złożonych……………. 84
2.3. Niektóre związki są nie do rozbicia – kiedy nie rozdzielać
przecinkiem pewnych połączeń wyrazowych ……………………………. 85
2.4. Gdy porównujesz – o przecinkach w porównaniach………………….. 86
2.5. Wyliczenia wprowadzone przez wyraz „jak”………………………………. 87
2.6. To ja może dopowiem – o dopowiedzeniach……………………………… 87
2.7. Nigdy w życiu! – o braku przecinka po równoważniku zdania
zaczynającym wypowiedź………………………………………………………….. 89
2.8. Gdy części zdania są sobie równe – o zdaniach współrzędnie
złożonych………………………………………………………………………………….. 89
2.9. „Czy warto było szaleć tak?” O interpunkcji z „czy”…………………… 90
2.10. „Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam…” –
o przecinku przed „a”………………………………………………………………… 90
2.11. Gdzie jesteś, Amando? O przecinkach przed wyrazem w wołaczu. 91
2.12. Pozostałe …………………………………………………………………………………… 91
3. Jedna kreska, wiele funkcji. O myślniku……………………………………… 93
4. Kto i co „żeruje”? O cudzysłowie……………………………………………….. 96
5. Gdzie jest Nemo? O znaku zapytania………………………………………….. 101
6. Nie tylko nad „i”. O kropce……………………………………………………….. 104
7. Były sobie kropki trzy. O wielokropku ………………………………………. 107
8. Co trzeba wziąć w nawias? O nawiasie……………………………………….. 109
9. Na górze kropka, na dole… kropka. O dwukropku ……………………… 111
10. „Ludwiku Dorn i Sabo, nie idźcie tą drogą!” O wykrzykniku……… 113
11. Krótka historia średnika…………………………………………………………. 115
III. CZĘŚĆ HASŁOWA……………………………………………………………………… 117
Nazwy pospolite………………………………………………………………………….. 119
Nazwy osobowe…………………………………………………………………………… 199
Nazwy geograficzne……………………………………………………………………… 216