Name: E. Wójcik: Opodatkowanie dochodów osób fizycznych a zasada sprawiedliwości podatkowej
SKU: 8349
Price: 115.00 PLN
Availability: InStock

Eliza Wójcik
Opodatkowanie dochodów osób fizycznych a zasada sprawiedliwości podatkowej
Zróżnicowanie zasad opodatkowania dochodów osób fizycznych w zależności od rodzaju źródła przychodów.
Rozważania w kontekście zasady sprawiedliwości opodatkowania

Recenzja:
prof. dr hab. Bogumił Brzeziński, dr h.c.
prof. dr hab. Andrzej Gomułowicz
prof. dr hab. Hanna Litwińczuk

Redaktor prowadzący:
dr Sebastian Surendra
Projekt graficzny okładki:
Studio Graficzne SILVA RERUM
Zdjęcia na okładce:
Autor SergPoznanskiy – https://depositphotos.com/pl/photo/statue-of-lady-justice-147828061.html
Autor Anutaray – https://depositphotos.com/pl/photo/a-lot-of-cracks-on-an-old-painted-wall-abstract-grunge-background-278741484.html
Źródło grafik: https://pl.depositphotos.com/
Skład i łamanie:
Maciej Torz
Rozprawa doktorska powstała pod kierunkiem naukowym prof. dra hab. Adama Nity
w Katedrze Prawa Finansowego Wydziału Prawa i Administracji
Uniwersytetu Jagiellońskiego.
© 2025 by Wydawnictwo Naukowe SILVA RERUM
All rights reserved
Wydanie 1: Wydawnictwo Naukowe SILVA RERUM
www.wydawnictwo-silvarerum.eu
Poznań 2025
ISBN 978-83-67222-87-7 Książka w miękkiej oprawie
ISBN 978-83-67222-88-4 Publikacja elektroniczna online lub do ściągnięcia
Druk i oprawa:
Perfekt – Gaul i wspólnicy sp.j.
Skład ukończono w styczniu 2025

Spis treści

WYKAZ SKRÓTÓW . 9
Źródła prawa . 9
Organy, sądy i organizacje . 13
Czasopisma, orzecznictwo, publikatory . 14
Inne skróty . 14
WSTĘP . 15
Wyjaśnienie i uzasadnienie wyboru tematu pracy . 15
Stan badań . 16
Cel pracy i tezy badawcze . 19
Struktura pracy i metody badawcze . 21
KSZTAŁTOWANIE SIĘ ZASADY SPRAWIEDLIWOŚCI
OPODATKOWANIA . 25
1.1. Wprowadzenie . 25
1.2. Filozoficzne źródła zasady sprawiedliwego opodatkowania . 26
1.3. Myśl podatkowa doby renesansu i oświecenia . 30
1.4. Rozwój koncepcji sprawiedliwego opodatkowania w XIX wieku . 34
1.5. Implementacja zasady sprawiedliwego opodatkowania do państwowych porządków prawnych . 39
1.6. Sprawiedliwość opodatkowania w warunkach realnego socjalizmu . 44
1.7. Zasada sprawiedliwości opodatkowania jako zasada konstytucyjna . 47
1.8. Współczesne rozumienie zasady sprawiedliwości opodatkowania . 50
1.9. Wnioski . 57
EWOLUCJA OPODATKOWANIA DOCHODU.
ZARYS WSPÓŁCZESNEGO SYSTEMU OPODATKOWANIA DOCHODÓW OSÓB FIZYCZNYCH W POLSCE . 59
2.1. Wprowadzenie . 59
2.2. Historyczny rozwój opodatkowania dochodów osób fizycznych . 61
2.2.1. Opodatkowanie ludności starożytnego Rzymu . 61
2.2.2. Podatki wieków średnich i epoki nowożytnej . 67
2.2.3. Reformy podatkowe w XIX i XX wieku . 72
2.2.4. System podatkowy Polski międzywojennej . 75
2.2.5. Opodatkowanie ludności w okresie PRL . 82
2.3. Zarys współczesnego polskiego systemu opodatkowania dochodów osób fizycznych . 85
2.4. Wnioski . 100
TEORIE DOCHODU I MODELE JEGO OPODATKOWANIA.
ŹRÓDŁO PRZYCHODU W POLSKIM MODELU OPODATKOWANIA DOCHODÓW OSÓB FIZYCZNYCH . . . . . . . . . . 103
3.1. Wprowadzenie . 103
3.2. Teorie dochodu podatkowego . 104
3.3. Modele podatku dochodowego . 113
3.4. Źródło przychodu w polskim modelu opodatkowania dochodów osób fizycznych . 117
3.5. Wnioski . 121
KONSTYTUCYJNE PODSTAWY OPODATKOWANIA DOCHODU . 123
4.1. Wprowadzenie . 123
4.2. Rola Trybunału Konstytucyjnego w kształtowaniu zasad opodatkowania . 124
4.3. Zasady opodatkowania dochodu na gruncie obowiązującej Konstytucji . 133
4.3.1. Zasada dobra wspólnego i konstytucyjny nakaz ponoszenia ciężarów podatkowych uregulowanych w ustawie . 133
4.3.2. Zasada demokratycznego państwa prawnego i sprawiedliwości społecznej . 139
4.3.3. Zasada ochrony prawa własności i zakaz opodatkowania konfiskacyjnego . 153
4.4. Wnioski . 155
ZASADY OPODATKOWANIA DOCHODÓW OSÓB FIZYCZNYCH W POLSKIM SYSTEMIE PODATKOWYM A KONSTYTUCYJNE DYREKTYWY SPRAWIEDLIWOŚCI PODATKOWEJ . 161
5.1. Wprowadzenie . 161
5.2. Problem kwalifikacji przychodu do jego źródła w kontekście zasady określoności przepisów prawa podatkowego . 165
5.3. Wyłączenia przedmiotowe oraz zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych a zasady powszechności i równości opodatkowania . 198
5.4. Reguły kształtowania przedmiotu opodatkowania a zasada zdolności płatniczej . 224
5.5. Źródła przychodu a środki indywidualizacji ciężaru podatkowego . 241
5.6. Zróżnicowanie reguł opodatkowania i rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych a zasady równości i neutralności opodatkowania . 274
5.7. Wnioski . 295
WSPÓŁCZESNE MODELE OPODATKOWANIA DOCHODÓW OSÓB FIZYCZNYCH W WYBRANYCH PAŃSTWACH EUROPEJSKICH . 311
6.1. Wprowadzenie . 311
6.2. Wyszczególnienie źródeł przychodów w systemach opodatkowania dochodów osób fizycznych wybranych państw europejskich a zasada określoności przepisów . 313
6.3. Uwzględnianie specyfiki źródła przychodu i pozafiskalnych celów opodatkowania w systemach podatkowych Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec w kontekście zasad powszechności i równości podatkowej . 321
6.4. Środki indywidualizacji ciężaru podatku dochodowego od osób fizycznych w systemach podatkowych Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec. Metody zwalczania zjawiska nieujawniania źródeł przychodów . 334
6.5. Opodatkowanie dochodów z pracy, w tym pracy na własny rachunek oraz metody rozliczenia podatku dochodowego w Wielkiej Brytanii, Francji i Niemczech . 359
6.6. Wnioski . 373
PODSUMOWANIE . 383
POSTULATY DE LEGE FERENDA . 395
SPIS ŹRÓDEŁ . 405
I. Akty prawa polskiego . 405
II. Akty prawa obcego . 409
III. Akty prawa międzynarodowego i Unii Europejskiej . 410
IV. Bibliografia . 411
V. Orzecznictwo zagranicznych sądów i trybunałów . 424
VI. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego i polskich sądów . 425
VII. Interpretacje podatkowe, pisma i wyjaśnienia organów podatkowych oraz interpelacja poselska . 430
VIII. Publikacje elektroniczne . 433

Wstęp /fragment/

Zagadnienie sprawiedliwości podatkowej było wielokrotnie poruszane w publikacjach naukowych, jednakże z dokonanej analizy dostępnej literatury wynika, że nie ma wielu prac, w których omówione zostałyby w sposób dogłębny problemy teoretyczne i praktyczne powstałe na tle przepisów normujących zasady opodatkowania dochodów z różnych źródeł przychodów. Tymczasem rozdźwięk między teorią prawa a jego faktycznym unormowaniem wywołuje określone skutki w rzeczywistości gospodarczej, których nie sposób lekceważyć. To właśnie praktyczne doświadczenia w ramach czynności doradztwa podatkowego były impulsem do zgłębienia problemu budowy polskiego systemu opodatkowania dochodów osób fizycznych. Znaczne zróżnicowanie zasad opodatkowania w zależności od źródła przychodu, premiujące podatkową kreatywność, czy wręcz fasadowość pewnych działań podatników, intuicyjnie wzbudza poczucie niesprawiedliwości i wzmaga pytanie o relację między ustrojem podatkowym a porządkiem konstytucyjnym. W pracy zamierzam przedstawić owe wątpliwości natury konstytucyjnej działań ustawodawcy podjętych w ciągu ostatnich lat, w tym rozwiązań przyjętych w ramach tzw. Polskiego Ładu. Wśród artykułów naukowych wciąż niewiele jest opracowań nowelizacji przepisów ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych, które miały miejsce w latach 2019–2022.

Wybór tematu pracy został zatem uwarunkowany osobistymi zainteresowaniami autorki oraz spostrzeżeniem, że sposób kwalifikacji przychodu stanowi jedno z podstawowych zadań w codziennej pracy doradcy podatkowego. Zagadnienie to nie jest więc jedynie przedmiotem teoretycznej refleksji, ale ma ważny społecznie wymiar praktyczny.