Bartosz Kowalczyk: Ireneusz Iredyński. Przekleństwo powrotu

Wstęp

Rozważania na temat powtórzenia i podwojenia w literaturze Ireneusza Iredyńskiego stanowią próbę reinterpretacji tej twórczości i osadzenie jej w samym środku formacji nowoczesnej przy jednoczesnej rewizji jej fundamentalnych założeń. Kluczowe jest określenie w granicach tej formacji, kojarzonej z prymatem oryginalności, przestrzeni dla właściwego funkcjonowania powtórzenia i podwojenia. Rozmaite strategie, które obierają bohaterowie utworów Iredyńskiego wobec problemu powtórzenia (pragnienie powtórzeniem i lęk przed nim) mają swój początek w rozważaniach Sørena Kierkegaarda, poprzez Nietzscheańską koncepcję wiecznego powrotu, psychoanalizę, na postmodernistycznych teorii Gillesa Deleuze’a kończąc.   Potencjał podwojenia realizujący się w przestrzeni języka, odsyła do koncepcji Ludwiga Wittgensteina, do rozważań René Girarda (idea kozła ofiarnego), Giorgio Agambena (figura homo sacer) i Petera Sloterdijka (konstrukcja “podwójnego agenta”). Owe mechanizmy stale obecne w twórczości Iredyńskiego pozwalają na przeprowadzenie koniecznej analizy i na jej podstawie wysnucia wniosków umożliwiających pełniejsze opisanie formacji nowoczesnej, formacji niejednorodnej i zawierającej pozorną wewnętrzną sprzeczność.