R. Kowalczyk: Idee regionu i regionalizmu polskiego, t. 5

Spis treści

Wstęp . 11
1. Geneza i historyczne przeobrażenia regionalizmu polskiego do wybuchu pierwszej wojny światowej . 15
1.1. Źródła i przejawy trendów regionalistycznych XIX i początku XX wieku oraz ich historyczne uwarunkowania i współczesne reminiscencje . 15
1.1.1. Oświeceniowo-romantyczne źródła regionalizmu . 15
1.1.2. Terytorialne ogniska regionalizmu oraz jego zachodnio-wschodnia specyfika . 22
1.1.3. Regionalizm jako nurt umysłowy i naukowy oraz kulturowy i gospodarczy . 26
1.1.4. Regionalizm polityczny na tle spuścizny Rzeczypospolitej szlacheckiej . 29
1.1.5. Regionalizm porozbiorowy – kontynuacja i zmiana . 37
1.2. Tendencje regionalistyczne okresu zaborów i rola inteligencji twórczej 41
1.2.1. Regionalizm jako instytucja społeczno-kulturowa o ogólnonarodowym charakterze . . . . . . . . . . . . . . . . 41
1.2.2. Regionalizm jako rozumne zniesienie (ograniczenie) sprzeczności – Józef Maria Hoene-Wroński . 45
1.2.3. Rola i znaczenie inteligencji twórczej . 48
1.3. Powinności społeczno-kulturowe twórców oraz ich uwarunkowania 54
1.3.1. Twórcza osobistość . 54
1.3.2. Wątek żydowski . 57
1.3.3. Społeczna odpowiedzialność twórców . 60
1.4. Ludoznawstwo oraz jego związki ze starożytnictwem i regionalizmem . 66
1.4.1. Ludoznawstwo i starożytnictwo . 66
1.4.2. Literaci i dziennikarze szerzący idee regionalizmu . 73
1.4.3. Pasjonaci regionu i regionalizmu . 77
1.4.4. Rola przedstawicieli mniejszości narodowo-etnicznych w rozwoju regionalizmu . . . . . . . . . . . . . . . . 82
1.5. Kształtowanie się idei regionalizmu na przykładzie Wielkopolski . 84
1.5.1. Prekursorzy regionalizmu wielkopolskiego . 84
1.5.2. Rola osobistości w krzewieniu regionalizmu wielkopolskiego 90
1.6. Obrona polskiej tożsamości narodowej głównym zadaniem regionalizmu . 99
1.6.1. Regionalizm i tożsamość narodowa a język . . . . . . . . . . . . . . . . . …………….. 99
1.6.2. Regionalizm jako formuła samoorganizacji społecznej i kompensacji . 101
1.7. Rola i zadania literatury regionalnej – regionalizm literacki . . . . . . . . …….. 103
1.7.1. Regionalizm literacki i jego szkoły a myśl regionalistyczna . 103
1.7.2. Regionalizm literacki i romantyzm . 105
1.8. Ruch stowarzyszeniowy i aktywność prasowo-wydawnicza upowszechniające idee regionalizmu . 111
1.8.1. Ruch stowarzyszeniowy o charakterze regionalistycznym . 111
1.8.2. Kształtowanie się zrębów czasopiśmiennictwa regionalistycznego . 114
1.8.3. Organizacyjne przejawy regionalizmu na przykładzie Wielkopolski . 125
1.9. Próba podsumowania . 146
2. Rozwój regionalizmu w okresie międzywojennym 1918-1939 . 149
2.1. Regionalizm w warunkach restytucji państwa polskiego . . . . . . . . . . . 149
2.1.1. Regionalizm i perspektywy nowej Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ………………. 149
2.1.2. Regionalizm oraz integracja terytorialno-kulturowa państwa 151
2.2. Regionalizm i oświata publiczna . 153
2.2.1. Zadania oświaty publicznej i regionalizm . 153
2.2.2. Oświata pozaszkolna i regionalizm . 156
2.2.3. Regionalizm i szkoła twórcza . 158
2.2.4. Regionalizm i wyzwania oświaty publicznej . 160
2.3. Kształtowanie się idei regionalizmu . 162
2.3.1. Regionalizm jako społeczno-kulturowy ruch odrodzeniowy 162
2.3.2. Regionalizm jako wizja polityczna lepszego jutra – Stefan Żeromski . 168
2.3.3. Regionalizm jako kultura i prąd kulturalny . . . . . . . . . . . . . . . . . …………….. 172
2.3.4. Regionalizm jako ruch społeczno-kulturowy i kulturalny . 174
2.3.5. Regionalizm i wyzwania kompromisu jako środka osiągania wspólnych celów . 177
2.3.6. Regionalizm i rozwój ośrodków regionalnych . 179
2.3.7. Regionalizm literacki . 182
2.3.8. Regionalizm i przyszłość regionu . 189
2.3.9. Regionalizm a integracja społeczno-kulturowa państwa . 193
2.3.10. Regionalizm na tle terytorialnego podziału kraju i jego współczesne odniesienia . 196
2.4. Regionalizm i edukacja regionalna . 201
2.4.1. Cele, metodyka, program i środki edukacji regionalnej . 201
2.4.2. Regionalizm i środowisko nauczycielskie . 207
2.4.3. Rozwój czasopiśmiennictwa o charakterze regionalistycznym 210
2.5. Program regionalizmu polskiego . 218
2.5.1. Główne założenia . 218
2.5.2. Regionalizm i spójność państwa . 221
2.5.3. Prasa jako propagator idei regionalistycznej . 223
2.5.3.1. „Nasze Drogi” – jako przykład czasopisma szerzącego idee regionalistyczne . 225
2.5.4. Wartości, cele, zadania i znaczenie regionalizmu oraz jego metody i narzędzia . 228
2.6. Polityczne płaszczyzny wyzyskania i wsparcia idei regionalizmu . 234
2.6.1. Regionalizm państwowy i administracyjny . 234
2.6.2. Regionalizm i samorząd terytorialny . 240
2.6.3. Regionalizm wspierany przez państwo . 242
2.6.4. Regionalizm oraz organizacyjne formy jego propagowania i wykorzystania . 243
2.7. Wyzwania regionalizmu i jego ponadpartyjny charakter . 248
2.7.1. Zwolennicy i przeciwnicy regionalizmu . 248
2.7.2. Regionalizm i regionaliści . 253
2.7.3. Regionalizm i separatyzm a kwestia regionalna . 254
2.7.4. Regionalizm niezrozumiany . 256
2.7.5. Regionalizm ponadpartyjny i polityczny . 259
2.8. Rozwój regionalizmu na przykładzie Wielkopolski i jego etos (wybrane aspekty) . 262
Wykaz źródeł i literatury . 273